Τοξικότητα Υλικών και Μέτρα Προστασίας

Κατά την κατεργασία τους τα ξύλα δεν είναι και τόσο αθώα. Παλαιά, πίστευαν ότι η σκόνη του ξύλου, που προέρχεται από πριονίδια, τριβείο κλπ, δε θα ήταν επικίνδυνη, ακόμα και σε υψηλές συγκεντρώσεις. Όμως η σκόνη του ξύλου μπορεί όχι μόνο να προκαλέσει συμφόρηση των πνευμόνων, αλλά και να είναι τοξική, οδηγώντας σε μια σειρά προβλημάτων, από εξανθήματα στο δέρμα μέχρι και καρκίνο.

Η σκόνη των κόκκινων ξύλων, για παράδειγμα, είναι το αίτιο μίας μορφής αλλεργικής κυψελίτιδας, μιας οξείας, δηλαδή, νόσου, που μοιάζει με την πνευμονία. Επανειλημμένες προσβολές μπορεί να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη στον πνευμονικό ιστό.

Πολλά είδη ξύλου προκαλούν δερματικό ερεθισμό σε ευαίσθητα άτομα, που εκτίθενται απευθείας στη σκόνη ή στο ρετσίνι τους. Αρκετά οικιακά ξύλα, αναφέρονται στην ιατρική βιβλιογραφία ότι προκαλούν δερματικούς ερεθισμούς, όπως κνίδωση ή ερύθημα, αλλά τέτοιες δερματικές αντιδράσεις είναι σπάνιες και αφορούν μόνο το 2% του πληθυσμού. Το πρόβλημα φαίνεται να είναι πολύ πιο σοβαρό με τα τροπικά ξύλα. Οι αντιδράσεις είναι συχνότερες στους ηλικιωμένους και σε όσους έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα. Το φρεσκοκομμένο ξύλο είναι πιθανότερο να προκαλέσει ερεθισμό, σε σχέση με αυτό που κόπηκε παλαιότερα.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, το εσωτερικό και όχι ο φλοιός είναι υπεύθυνο για τις δερματικές αλλεργίες και τις τοξικές επιδράσεις. Οι ουσίες του εσωτερικού του ξύλου, οι οποίες ενοχοποιούνται για τις αρνητικές επιδράσεις του στην ανθρώπινη υγεία, μπορούν να απομακρυνθούν (με νερό ή με άλλα διαλυτικά), χωρίς να μεταβληθεί η δομή του ξύλου.

Τα ισχυρά αυτά χημικά συστατικά (ρετσίνι, αλκαλοειδή, οξέα, άλατα, τανίνες), ποικίλουν πολύ από είδος σε είδος ξύλου, ακόμα και από κορμό σε κορμό. Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι, οι επιδράσεις του περιβάλλοντος μπορεί να είναι αθροιστικές.

Ό,τι ακριβώς συμβαίνει με την τοξικότητα των ξύλων, το ίδιο συμβαίνει και με τη χρήση χημικών προϊόντων, όπως είναι οι κόλλες θαλάσσης, οι συνθετικές ρητίνες (πολυεστερικές ή εποξικές), τα χρώματα, τα βερνίκια, τα διάφορα διαλυτικά, η σκόνη από το τρίψιμο των υαλοϋφασμάτων κλπ. Και εδώ, υπάρχει κίνδυνος δερματοπαθειών. Ο επιδερμικός ερεθισμός με τέτοια υλικά είναι διαφορετικός από άτομο σε άτομο, αλλά κανένα τους δε θεωρείται τοξικό, με την έννοια της πρόκλησης συστηματικής δηλητηρίασης.

Μέσα προστασίας από τους ερεθισμούς του δέρματος ή για αποφυγή εισπνοής αναθυμιάσεων ή σκόνης (ξύλου, πλαστικού κλπ), υπάρχουν αρκετά, όπως γάντια, μάσκα, γυαλιά εργασίας, κ.α.

Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι τα περισσότερα εργαλεία επεξεργασίας του ξύλου είναι κοφτερά και απαιτείται μεγάλη προσοχή, ειδικά όταν υπάρχει απειρία.

Ένας άλλος σημαντικός κίνδυνος, που διατρέχει ένας κατασκευαστής σκαφών, που χρησιμοποιεί ξυλεία, συνθετικές ρητίνες και υαλοϋφάσματα, είναι αναμφισβήτητα ο κίνδυνος της πυρκαγιάς. Τα υλικά αυτά είναι λίγο έως πάρα πολύ εύφλεκτα, μερικά δε από αυτά, όπως ο καταλύτης και ο επιταχυντής είναι και εκρηκτικά, κάτω από ορισμένες συνθήκες.

Βασική και διαρκής μέριμνα, όλων των επαγγελματιών και ερασιτεχνών κατασκευαστών, στο χώρο της εργασίας και στους χώρους αποθήκευσης της ξυλείας και των χημικών υλικών, πρέπει να είναι η αυστηρή τήρηση μερικών κανόνων, μεταξύ των οποίων οι σπουδαιότεροι είναι η Απαγόρευση του Καπνίσματος και κάθε Χρήσης Φωτιάς, η Ύπαρξη Επαρκών Πυροσβεστικών Μέσων και Γνώση της Χρήσης τους, η Έγκαιρη Αναγόμωση και Έλεγχος των Πυροσβεστήρων και η Ύπαρξη Συστήματος Επαρκούς Εξαερισμού.

Επίσης, υποχρεωτική είναι η Ατομική Προστασία των Ματιών, του Κεφαλιού, των Αυτιών, των Αναπνευστικών Οδών, των Ποδιών, των Χεριών, του Σώματος και του Προσώπου.

Τέλος, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι, αν κατασκευάσετε μόνος σας ένα σκάφος, εσείς και μόνο εσείς έχετε την άμεση ή την έμμεση ευθύνη για κάθε ζημιά, βλάβη ή ατύχημα, που είναι δυνατόν να προκύψει, και κανένας άλλος.