Η Ερασιτεχνική Κατασκευή Μικρών Σκαφών
ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΙΔΙΟΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ
Η ερασιτεχνική κατασκευή σκαφών μικρής χωρητικότητας ή μικρών σκαφών, όπως συνηθίζεται να λέγεται, είναι ένα φαινόμενο, που έχει διαδοθεί και αναπτυχθεί σε πάρα πολλά κράτη. Διευκρινίζεται ότι, σύμφωνα με τις Διατάξεις των Λιμενικών Αρχών της χώρας μας, με τον όρο "μικρά σκάφη" ή "σκάφη μικρής χωρητικότητας" θεωρούνται όλα τα πλεούμενα, που το μήκος τους δεν υπερβαίνει 15 μέτρα.
Πολλοί άνθρωποι ενδιαφέρονται και κατασκευάζουν μόνοι τους το σκάφος των ονείρων τους, άλλοι από χόμπι, άλλοι γιατί θέλουν να αποκτήσουν το επιθυμητό τους σκάφος χωρίς πολλά έξοδα και άλλοι γιατί έχουν περισσότερη εμπιστοσύνη στα χέρια τους παρά στα χέρια των επαγγελματιών κατασκευαστών. Βλέποντας τις ιδιοκατασκευές σαν χόμπι, παρατηρούμε ότι το μικρό σκάφος, που θα κατασκευάσει κάποιος μόνος του, ανεξάρτητα από το μέγεθός του, δίνει στον κατασκευαστή μια αστείρευτη πηγή ψυχαγωγίας και στο τέλος, ίσως, τον κάνει υπερβολικά υπερήφανο, δείχνοντας τα αποτελέσματα των κόπων του στους φίλους του, λέγοντας ότι,... "Αυτό το Σκάφος το Έφτιαξα Μόνος Μου".
Στο γενικότερο κλίμα, συναντάμε και τους πρώτους ιδιοκατασκευαστές, να προσπαθούν με κάθε τρόπο (ακατάλληλα υλικά, ασυγχώρητες παραλήψεις, ανύπαρκτα ή ημιτελή κατασκευαστικά σχέδια και οδηγίες) να φτιάξουν ένα πλεούμενο, συμπιέζοντας, από την μια μεριά, το τελικό του κόστος και από την άλλη, μην έχοντας την πρέπουσα καθοδήγηση, να ξεχνούν πολλές φορές όχι μόνο την αρτιότητά του, αλλά ακόμη και αυτή την ίδια τη λειτουργική του ασφάλεια.
Ο ερασιτέχνης όμως κατασκευαστής άρχισε, σιγά - σιγά, να αλλάζει αυτή του τη νοοτροπία και να αναζητά την ποιότητα, υποχρεώνοντας έτσι τους μελετητές/σχεδιαστές μικρών σκαφών να δημιουργούν κατάλληλα Σχέδια και Οδηγίες.
Σήμερα, όλα αυτά έχουν ξεπεραστεί με τη δημιουργία απλών στην ανάγνωση σχεδίων, που έχουν μελετηθεί ειδικά για εκείνους που θέλουν να κατασκευάσουν ένα μικρό σκάφος, χωρίς να έχουν ειδικές γνώσεις. Εκείνο που βασικά ενδιαφέρει κάθε ιδιοκατασκευαστή, είναι να βρει ένα ιδανικό για την περίπτωσή του σκάφος και βέβαια η δυνατότητα δημιουργίας μιας στερεής και επιτυχημένης κατασκευής.
Με βάση τα στοιχεία αυτά ξεκίνησε πριν από χρόνια η μελέτη και σχεδίαση Κατασκευαστικών Σχεδίων, Σχεδίων Φυσικού Μεγέθους (Πατρόν) και Οδηγιών, Βήμα προς Βήμα, διαφόρων τύπων μικρών σκαφών, για να ικανοποιηθούν όλοι οι ερασιτέχνες κατασκευαστές. Έτσι, και στη χώρα μας, δειλά - δειλά στην αρχή, άρχισαν να εμφανίζονται και οι πρώτες αξιόλογες ιδιοκατασκευές, που πολλές φορές δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτε από τις αντίστοιχες επαγγελματικές.
ΤΑ ΥΛΙΚΑ
Πολλά είναι τα καλά υλικά, που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο ενδιαφερόμενος για την κατασκευή ενός μικρού σκάφους, όπως το ξύλο, το σίδερο, το αλουμίνιο, οι πολυεστερικές ή οι εποξικές ρητίνες μαζί με υαλοϋφάσματα, το τσιμέντο κ.α.
Ξύλο
Το ξύλο από τα παλιά χρόνια, ήταν το πλέον δημοφιλές για ναυπηγικές κατασκευές, πράγμα το οποίο συνεχίζεται ακόμη και σήμερα, παρόλο που η βιομηχανική παραγωγή πλαστικών σκαφών έχει την πρώτη θέση στην αγορά.
Η κατεργασία του ξύλου είναι σχετικά εύκολη και πάρα πολλές κατηγορίες και τύποι μικρών σκαφών κατασκευάζονται από ερασιτέχνες κατασκευαστές, δίχως να απαιτείται μεγάλη ειδίκευση ή τεράστια έξοδα. Το ξύλο εξακολουθεί να είναι ένα φτηνό ναυπηγικό υλικό, συγκρίνοντάς το με άλλα.
Τα περισσότερα ερασιτεχνικά σκάφη, αλλά και αρκετά κατασκευασμένα από επαγγελματίες, έχουν πέτσωμα από κόντρα πλακέ θαλάσσης. Ο συνδυασμός μεγάλων φύλλων κόντρα πλακέ θαλάσσης, ομοιόμορφου πάχους και κόλλας θαλάσσης, κάνει δυνατή την κατασκευή, χωρίς μεγάλο κόπο και δίχως να απαιτούνται πολυσύνθετα ξυλουργικά εργαλεία ή ειδικές γνώσεις.
Σίδερο
Το σίδερο (ναυπηγικός χάλυβας ST 37) είναι το πιο φτηνό υλικό που μπορεί να προμηθευτεί κάποιος, αλλά δε συνιστάται για την κατασκευή πολύ μικρών σκαφών (κάτω από 4,50μ), ταχυπλόων και ιστιοφόρων ελαφρού τύπου.
Το παλαιό επιχείρημα ότι τα σιδερένια σκάφη είναι βαριά και απαιτούν συνεχή συντήρηση έχει ξεπεραστεί. Το θέμα βάρους δεν επηρεάζει αρνητικά την κατάσταση σε σκάφη ημιεκτοπίσματος ή σε ιστιοφόρα, που έχουν ανάγκη από πολύ έρμα. Ως προς την συντήρηση πάλι δεν υπάρχει πρόβλημα, εφ’ όσον ο κατασκευαστής θα χρησιμοποιήσει κάποιο σύγχρονο σύστημα προστασίας με εποξικά αστάρια και χρώματα 2 συστατικών υψηλών προδιαγραφών.
Η κατεργασία του σίδερου είναι εξειδικευμένη και απαιτεί πολύπλοκα μηχανήματα επεξεργασίας και μια ημιεπαγγελματική ή επαγγελματική ηλεκτροσυγκολλητική μηχανή. Εκτός, όμως, από τα μηχανήματα απαιτείται εμπειρία συγκολλητικής και ελασματουργικής τεχνικής, πράγμα που δεν είναι και τόσο διαδεδομένο στο ευρύ κοινό.
Αλουμίνιο
Το αλουμίνιο (ειδικό κράμα αλουμινίου κατάλληλο για θαλασσινή χρήση), χρησιμοποιείται συνήθως για την κατασκευή ελαφρών σκαφών ταχύτητας, μικρών και μεγάλων θαλαμηγών και ιστιοπλοϊκών, που συμπληρώνουν το εκτόπισμά τους με τη βοήθεια έρματος.
Η κατεργασία του αλουμινίου είναι εύκολη αλλά εξειδικευμένη. Το κόστος κατασκευής είναι αρκετά υψηλό. Και εδώ, απαιτούνται μηχανήματα και εμπειρία αλομινοσυγκολλητικής και ελασματουργικής τεχνικής, πράγμα που δεν είναι και τόσο διαδεδομένο στο ευρύ κοινό.
Πλαστικό
Το πλαστικό σκάφος (διάφοροι τύποι υαλοϋφασμάτων εμποτισμένοι με πολυεστερικές ρητίνες, μέσα σε ένα καλούπι), που έχει κατακλύσει τις αγορές όλου του κόσμου, είναι δουλειά καθαρά βιομηχανική και σε γενικές γραμμές αντενδείκνυται η κατασκευή του από έναν ερασιτέχνη κατασκευαστή, για λόγους εμπειρίας, σωστών εγκαταστάσεων με σταθερή θερμοκρασία και υγρασία, ποιότητας κατασκευής και υψηλού κόστους.
Στις μέρες μας, για τους έμπειρους ερασιτέχνες κατασκευαστές, έχουν μελετηθεί απλούστεροι, πραγματοποιήσιμοι και αναγνωρισμένοι μέθοδοι κατασκευής πλαστικών σκαφών, χωρίς καλούπι, ιδιαιτέρως ιστιοπλοϊκών, αλλά με χημικά υλικά όχι και τόσο αθώα. Εκ παραλλήλου, το κόστος μιας τέτοιας εξ ολοκλήρου κατασκευής είναι αρκετά υψηλό.
Συμπερασματικά έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι, οι πολυεστερικές ή οι εποξικές ρητίνες μαζί με φύλλα υαλοϋφασμάτων, εξυπηρετούν τον απλό ερασιτέχνη κατασκευαστή στην προστασία της ξύλινης κατασκευής του, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός απόλυτα στεγανού σκάφους απαλλαγμένου από την τακτική συντήρηση.
Τσιμέντο
Το τσιμέντο σε συνδυασμό με σιδερένια πλέγματα και μπετόβεργες ή σωλήνες, επιτρέπουν την κατασκευή βαριών ιστιοφόρων σκαφών ή άλλων σκαφών εκτοπίσματος, συνήθως μήκους πάνω από 12 μέτρα.
Η κατασκευή ενός τσιμεντένιου σκάφους απαιτεί την ανάλογη εμπειρία, αλλά το κόστος της κατασκευής του κουφαριού είναι αρκετά χαμηλό.
Όμως, με την πάροδο του χρόνου, αποδείχθηκε ότι οι σιδερένιες ενισχύσεις των τσιμεντένιων σκαφών φθείρονται σε σύντομο χρονικό διάστημα από το θαλασσινό περιβάλλον, παρ'όλα τα σύγχρονα μέτρα προστασίας που λαμβάνονται.
Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΝΟΣ ΣΚΑΦΟΥΣ
Η επιλογή των κύριων χαρακτηριστικών ενός σκάφους παρουσιάζει μερικούς ενδοιασμούς και μικροπροβλήματα στον ενδιαφερόμενο, μέχρι και την τελευταία στιγμή της επιλογής του. Έχοντας όμως αποφασίσει για το τι περίπου θέλει, μπορεί να ανατρέξει στη Συλλογή Σχεδίων, με τις αντίστοιχες Προδιαγραφές, Αντιπροσωπευτικές Φωτογραφίες, Σχέδια Γενικών Διατάξεων, Τυπικών Εγκάρσιων ή Διαμηκών Τομών, Τυπικών Ναυπηγικών Γραμμών, κ.α., διαφόρων ταξινομημένων τύπων/κατηγοριών και μεγεθών μικρών σκαφών από 2,40–15,00μ, για πληρέστερη ενημέρωση. Εκ παραλλήλου, άλλα πράγματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη είναι και το σύνολο των μεταφερομένων με ασφάλεια ατόμων σύμφωνα με τις Διατάξεις των Λιμενικών Αρχών, ο τύπος της επιθυμητής κατηγορίας γάστρας, η μέθοδος και τα υλικά κατασκευής του, το είδος της χρησιμοποιούμενης μηχανής ή η χρήση πανιών, η τελική εσωτερική του διάταξη, καθώς επίσης και το κόστος των υλικών.
Τα περισσότερα ερασιτεχνικά σκάφη αλλά και αρκετά κατασκευασμένα από επαγγελματίες, έχουν πέτσωμα από κόντρα πλακέ θαλάσσης. Η ανάγκη ύπαρξης καμπύλης προς μια μόνο κατεύθυνση σημαίνει ότι, τα σκάφη που κατασκευάζονται με μονοκόμματα φύλλα κόντρα πλακέ θαλάσσης, έχουν κατά το εγκάρσιο γωνιές (τσακίσματα), αλλά η εκλογή μιας σωστής μελέτης δίνει ένα εμφανίσιμο και καλοτάξιδο σκάφος. Έτσι, υπάρχουν γάστρες με "πλατύ πυθμένα", γάστρες με "απλό τσάκισμα" (τύπου "V") και γάστρες με "διπλό, τριπλό ή πολλαπλό τσάκισμα" (τύπου διπλού, τριπλού και πολλαπλού "V"). Στο Άρθρο Κατηγορίες και Σχήματα Γαστρών δίδονται με κάθε λεπτομέρεια, τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματά τους, καθώς επίσης η ευκολία ή η δυσκολία της διαμόρφωσής τους.
Οι γάστρες εκτοπίσματος, "στρογγυλού πυθμένα", έχουν τις ιδιαιτερότητες τους. Παραδοσιακές γάστρες Ξένων Χωρών και Ελληνικές κατασκευασμένες από όγκους ξυλείας με τον παραδοσιακό τρόπο, που έχουν ανάγκη από καλαφάτισμα, υπερβολική χρονοβόρα και πολυέξοδη συντήρηση, κλπ., αντενδείκνυται για ερασιτέχνες κατασκευαστές. Η κατασκευή τέτοιων σκαφών είναι δουλειά 100% καθαρά επαγγελματική και καθόλου ερασιτεχνική.
Η κατασκευή, όμως, συγκεκριμένων τύπων σκαφών "στρογγυλού πυθμένα" είναι δουλειά, που δε δημιουργεί προβλήματα, σ’ έναν έμπειρο ερασιτέχνη, αν χρησιμοποιηθούν τα κατάλληλα Σχέδια μελετημένα για κάποια Σύγχρονη Μέθοδο Ναυπηγοξυλουργικής, για τη διαμόρφωση των διαφόρων κατασκευαστικών μελών και των πετσωμάτων τους, όπως η "χιαστή" εφαρμογή διπλών ή τριπλών στρώσεων λεπτών λωρίδων ξυλείας ή κόντρα πλακέ θαλάσσης, ή η κατά το διάμηκες εφαρμογή στενών ισόφαρδων μαδεριών και σε συνδυασμό με τη χρήση υαλοϋφασμάτων και πολυεστερικών ή εποξικών ρητινών, για απόλυτη στεγανότητα και ελαχιστοποίηση της συντήρησής τους. Γάστρες "στρογγυλού πυθμένα" τέτοιων μορφών ανήκουν στην υποκατηγορία "U" και στην παραλλαγή της υποκατηγορίας "Υ" μορφής "ποτηριού κρασιού".
Για περισσότερες πληροφορίες, διευκρινήσεις κλπ, επικοινωνήστε στο Τηλ: 210.8323654, στο E-Mail: ppsatheris@gmail.com